انتظار فرج چیست که فضیلت دارد؟
در روایات اسلامی آن‌چنان مقام و منزلتی برای منتظران موعود برشمرده شده که گاه انسان را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به فلسفه انتظار و وظایفی که برای منتظران واقعی آن حضرت برشمرده شده، سرّ این فضیلت را روشن می‌سازد. در اینجا به پاره‌ای از فضائلی که برای منتظران قدوم، حضرت بقیه الله الاعظم برشمرده شده، اشاره می‌کنیم:
۱- امام سجاد(علیه‌السلام) منتظران را برترین مردم همه روزگاران برمی‌شمارند:
… اِنَّ اهلَ زَمانِ غَیبَهِ القائِلُونَ بِاِمامَتِهِ المُنتَظرونَ لِظُهُورهِ افضَلُ مِن کُلِّ اهلِ زَمانٍ. (محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۱۲۲، ح۴.)
آن گروه از مردم عصر غیبت امام دوازدهم که امامت او را پذیرفته و منتظر ظهور او هستند برترین مردم همه روزگاران هستند.
۲- شیخ صدوق در کتاب کمال‌الدین از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده که آن حضرت به نقل از پدران بزرگوارشان- که بر آن‌ها درود باد- فرمود:
المُنتَظَرُ لَاَمرِناَ کَالمُتِشَحِّطِ بِدَمِهِ فی سبیلِ اللهِ. (ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین(شیخ صدوق)، کمال‌الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.)
منتظر امر (حکومت) ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد.
۳- در همان کتاب به نقل از امام صادق(علیه‌السلام) روایت دیگری به این شرح در فضیلت منتظران وارد شده است:
طُوبی لِشیعَهِ قائِمِناَ المُنتَظِرینَ لِظُهُورهِ فی غَیبَتِهِ وَ المُطیعینَ لَهُ فی ظُهُورِهِ اُولئکَ اَولیاءُ اللهِ الَّذِینَ لَا خَوفٌ عَلَیهِم وَ لا هُم یَحزَنُونَ (همان، ج ۲، ص ۳۵۷، ح ۵۴.).
خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش چشم به راه او هستند و در هنگام ظهورش فرمان‌بردار او، آنان اولیاء خدا هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه اندوهگین می‌شوند.
با مشاهده روایات یاد شده ممکن است برای بسیاری این پرسش پیش بیاید که چرا انتظار از چنین فضیلت برجسته‌ای برخوردار است؟ برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این پرسش چند نکته اساسی را باید مورد توجه قرار داد:
مقصود از انتظار فرج، انتظار دگرگونی مثبت و گسترده در زندگی بشر و زدوده شدن ناکامی‌ها و نابسامانی‌ها از چهره غم‌زده جامعه انسانی است و پیروزی حکومت عدالت‌گستر و معنویت‌گرای مهدوی بر دولت‌های شرک و کفر و ستم است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) آن را برترین اعمال و عبادات می‌داند: ((انتظار فرج از جانب خدای بلندمرتبه، برترین عمل امت من است))
انتظار فرج، در واقع نوعی آمادگی و استقبال از نیکی‌ها است. آمادگی برای تلاش و حرکتی مداوم و کوششی خستگی‌ناپذیر همراه با تهذیب نفس، پاک زیستن، حق‌خواهی و دور ماندن از زشتی‌ها و آلودگی‌ها … . بر این اساس انتظار فرج، فراتر از انتظار معمولی است؛ یعنی انتظاری همراه با آگاهی، بصیرت، درایت، معنویت، آمادگی، حق‌گرایی، عدل خواهی و … به عبارت روشن‌تر، انتظار فرج، شناختن رهبر و امام حق و انتظار یاری رساندن به او است. چنین شخصی در غیبت امام، چنان رفتار می‌کند که گویا در زمان ظهور و حضور او زندگی می‌کند. به همین جهت شیعه تمامی دشواری‌ها و کاستی‌ها را پشت سر نهاده و از خطر انقراض و زوال به دور مانده است. این نوع انتظار است که دارای فضیلت و ارزش بی‌شماری است.از مهم‌ترین رازهای نهفته بقای تشیع همین روح انتظاری است که کالبد شیعه را آکنده ساخته و پیوسته او را به تلاش، کوشش، جنبش و جوشش وا می‌دارد.
بنابراین اگر «انتظار» را از مکتب شیعه بگیریم تفاوت چندانی میان این مکتب و دیگر مکاتب باقی نخواهد ماند؛ البته انتظار به همان مفهوم درست آن؛ یعنی امید به ظهور و قیام عدالت‌گستر دوازدهمین امام معصوم از خاندان پیامبر اکرم، صلی الله علیه و آله؛ همان‌که در حال حاضر حجّت خدا، واسطه فیض الهی، زنده و شاهد و ناظر اعمال شیعیان خود و فریادرس آن‌ها در گرفتاری و ناملایمات است.
تفسیرهای نادرست از فرهنگ مهدویت
از آسیب‌های مهم در فرهنگ مهدویت، تفسیرها و برداشت‌های نادرست از موضوعات این فرهنگ اسلامی است. درک و دریافت غلط از مفهوم « انتظار» سبب شده است بعضی گمان کنند که چون اصلاح جهان از فساد به دست امام عصر (علیه‌السلام) خواهد بود، در برابر تباهی‌ها و ناهنجاری‌ها هیچ وظیفه‌ای نداشته و باید بی‌تفاوت بود و دست روی دست گذاشت چرا که همه‌چیز بر عهده‌ی ایشان است.
۱- افرادی که انتظار فرج را به نشستن در مسجد، حسینیه، منزل و دعا کردن برای فرج می‌دانند، این‌ها مردم صالحی هستند که به تکالیف شرعی خود عمل می‌کنند لکن به فکر این نیستند که برای فرج کاری باید کرد.
۲- بعضی دیگر انتظار فرج را این‌گونه معنا می‌کنند که ما به اینکه در جهان و بر ملت چه می‌گذرد، کار نداشته باشیم. تنها تکالیف خود را ادا کنیم تا حضرت بیایند و ان شاء الله همه‌چیز را دنبال کنند.
۳- عده‌ای نیز میگویند عالم باید پر از معصیت بشود تا حضرت بیایند، ما نباید امر به معروف و نهی از منکر کنیم تا گناه زیاد و فرج نزدیک شود.
۴- یک دسته هم از این فراتر رفته و میگویند: باید به گناه دامن زد، باید مردم را دعوت به گناه کرد تا دنیا پر از ظلم و جور بشود و حضرت تشریف بیاورند.
انتظار واقعی، آماده‌باش و کسب آمادگی‌های لازم برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های موردنظر است. انتظار، تنها یک حالت روحی نیست، بلکه با توجه به روایاتی که آن را «افضل الاعمال» یا «احب الاعمال» می‌دانند، یک حالت روحی جریان یافته و شکل‌گرفته‌ای است که از معرفت برخاسته و به اقدام و عمل می‌انجامد.