سوره دخان
بِسْمِ ﭐللهِ ﭐلرَّحْمَنِ ﭐلرَّحِيمِ
به نام خدا که رحمتش بىاندازه استو مهربانىاش همیشگى.
حم ﴿۱﴾
حم «۱»
وَﭐلْکِتَابِ ﭐلْمُبِینِ ﴿۲﴾
سوگند به [این] کتاب روشنگر؛ «۲»
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبَارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنذِرِینَ ﴿۳﴾
به راستى ما آن را در شبى پربرکت نازل کردیم؛ زیرا که همواره بیمدهنده بودهایم؛ «۳»
فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ ﴿۴﴾
در آن شب هر کار استوارى [به اراده خدا] فیصله مىیابد. «۴»
أَمْراً مِّنْ عِندِنَا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ ﴿۵﴾
[نزول قرآن] کارى است [که] از نزد ما [صورت پذیرفته است؛] زیرا ما همواره فرستنده [وحى و ارسال کننده پیامبران] بودهایم. «۵»
رَحْمَةً مِّن رَّبِّکَ إِنَّهُ هُوَ ﭐلسَّمِیعُ ﭐلْعَلِیمُ ﴿۶﴾
[همه این واقعیات] به سبب رحمتى از سوى پروردگار توست؛ بىتردید او شنوا وداناست. «۶»
رَبِّ ﭐلسَّمَاوَاتِ وَﭐلْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا إِن کُنتُم مُّوقِنِینَ ﴿۷﴾
[همان] پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست، اگر یقین دارید. «۷»
لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ رَبُّکُمْ وَرَبُّ ءَابَائِکُمُ ﭐلْأَوَّلِینَ ﴿۸﴾
هیچ معبودى جز او نیست، زنده مىکند و مىمیراند، پروردگار شما و پدران پیشین شماست. «۸»
بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ یَلْعَبُونَ ﴿۹﴾
[نه اینکه یقین ندارند] بلکه آنان در شکاند [و با گفتار و کردارشان با حقایق] بازى مىکنند. «۹»
فَـﭑرْتَقِبْ یَوْمَ تَأْتِی ﭐلسَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُّبِینٍ ﴿۱۰﴾
پس به انتظار روزى باش که آسمان دودى آشکار بیاورد، «۱۰»
یَغْشَى ﭐلنَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿۱۱﴾
آن دود همه مردم را فرا مىگیرد، این عذابى دردناک است. «۱۱»
رَبَّنَا ﭐکْشِفْ عَنَّا ﭐلْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ ﴿۱۲﴾
] همه مىگویند: [اى پروردگار ما این عذاب را از ما برطرف کن که ما ایمان مىآوریم «۱۲»
أَنَّىٰ لَهُمُ ﭐلذِّکْرَىٰ وَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مُّبِینٌ ﴿۱۳﴾
[در آن موقعیت سخت] چگونه براى آنان جاى پند گرفتن و هوشیارى است و حال آنکه [پیش از این عذاب] پیامبرى روشنگر براى آنان آمد [و پند نگرفتند.] «۱۳»
ثُمَّ تَوَلَّوْاْ عَنْهُ وَقَالُواْ مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ ﴿۱۴﴾
آن‌گاه از او روى گرداندند و گفتند: تعلیم یافتهاى دیوانه است!! «۱۴»
إِنَّا کَاشِفُواْ ﭐلْعَذَابِ قَلِیلاًَ إِنَّکُمْ عَائِدُونَ ﴿۱۵﴾
مدتى اندک عذاب را برطرف مىکنیم، ولى باز شما [به همان عقاید بىپایه و اعمال زشت] برمىگردید! «۱۵»
یَوْمَ نَبْطِشُ ﭐلْبَطْشَةَ ﭐلْکُبْرَىٰ إِنَّا مُنتَقِمُونَ ﴿۱۶﴾
[ما از آنان انتقام خواهیم گرفت آن] روزى که آنان را با قدرتى بسیار سخت بگیریم؛ زیرا که ما انتقام گیرندهایم. «۱۶»
وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءََهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ ﴿۱۷﴾
و همانا پیش از آنان قوم فرعون را آزمودیم، و پیامبرى بزرگوار براى آنان آمد، «۱۷»
أَنْ أَدُّواْ إِلَیَّ عِبَادَ ﭐللهِ إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ ﴿۱۸﴾
[به آنان گفت: [بندگان خدا را] که به آزار و شکنجه شما گرفتارند [به من واگذارید؛ زیرا من براى شما فرستادهاى امینم. «۱۸»
وَأَنْ لَّا تَعْلُواْ عَلَى ﭐللهِ إِنِّی ءَاتِیکُم بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ ﴿۱۹﴾
و در برابر خدا تکبّر و سرکشى نکنید که من براى شما معجزهاى روشن آوردهام. «۱۹»
وَإِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَرَبِّکُمْ أَن تَرْجُمُونِ ﴿۲۰﴾
من به پروردگارم و پروردگار شما از اینکه مرا سنگسار کنید] یا برانید یا متهم کنید [پناه مىبرم؛ «۲۰»
وَإِنْ لَّمْ تُؤْمِنُواْ لِی فَـﭑعْتَزِلُونِ ﴿۲۱﴾
اگر به من ایمان نمىآورید] از آزردن من و باز داشتن مردم از روى آوردن به حق [کنارهگیرى کنید. «۲۱»
فَدَعَا رَبَّهُ أَنَّ هَـٰؤُلَاءِ قَوْمٌ مُّجْرِمُونَ ﴿۲۲﴾
] فرعونیان دست از آزردنش برنداشتند و مردم را از روى آوردن به حق مانع شدند] او هم پروردگارش را خواند: که اینان قومى گناهکارند. «۲۲»
فَأَسْرِ بِعِبَادِی لَیْلاًَ إِنَّکُم مُّتَّبَعُونَ ﴿۲۳﴾
[گفتم:] بندگانم را شبانه حرکت ده؛ زیرا شما مورد تعقیب هستید، «۲۳»
وَﭐتْرُکِ ﭐلْبَحْرَ رَهْواً إِنَّهُمْ جُندٌ مُّغْرَقُونَ ﴿۲۴﴾
و دریا را با [همان] راههاى گشاده [که براى عبور شما باز کردیم] پشت سر بگذار [تا فرعونیان هم در آن درآیند]؛ زیرا آنان سپاهى محکوم به غرق شدن هستند. «۲۴»
کَمْ تَرَکُواْ مِن جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿۲۵﴾
چه بسیار بوستانها و چشمهسارانى که آنان [پس از خود] بر جاى گذاشتند، «۲۵»
وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ کَرِیمٍ ﴿۲۶﴾
و کشتزار و جایگاههاى نیکو و باارزش، «۲۶»
وَنَعْمَةٍ کَانُواْ فِیهَا فَاکِهِینَ ﴿۲۷﴾
و نعمت هایى که با آسایش و خوشى از آن برخوردار بودند. «۲۷»
کَذَ ٰلِکَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْماً ءَاخَرِینَ ﴿۲۸﴾
[آرى، سرانجام کارشان] چنین بود و ما همه آنها را به قومى دیگر به میراث دادیم. «۲۸»
فَمَا بَکَتْ عَلَیْهِمُ ﭐلسَّمَاءُ وَﭐلْأَرْضُ وَمَا کَانُواْ مُنظَرِینَ ﴿۲۹﴾
پس نه آسمان برآنان گریست و نه زمین و [هنگام نزول عذاب هم] مهلت نیافتند. «۲۹»
وَلَقَدْ نَجَّیْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ مِنَ ﭐلْعَذَابِ ﭐلْمُهِینِ ﴿۳۰﴾
همانا ما بنىاسرائیل را از آن عذاب خوارکننده نجات دادیم. «۳۰»
مِن فِرْعَوْنَ إِنَّهُ کَانَ عَالِیاً مِّنَ ﭐلْمُسْرِفِینَ ﴿۳۱﴾
از فرعون که متکبرى سرکش از زمره اسرافکاران بود، «۳۱»
وَلَقَدِ ﭐخْتَرْنَاهُمْ عَلَىٰ عِلْمٍ عَلَى ﭐلْعَالَمِینَ ﴿۳۲﴾
و بنىاسرائیل را از روى آگاهى بر جهانیان [زمان خودشان] برگزیدیم؛ «۳۲»
وَءَاتَیْنَاهُم مِّنَ ﭐلْئَایَاتِ مَا فِیهِ بَلَاءٌ مُّبِینٌ ﴿۳۳﴾
و به آنان از آیات و معجزات آنچه را که در آن آزمایشى آشکار بود عطا کردیم. «۳۳»
إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَیَقُولُونَ ﴿۳۴﴾
اینان [که شرک و کفر سراپاى وجودشان را فرا گرفته است] با اصرار [به اهل ایمان] مىگویند: «۳۴»
إِنْ هِیَ إِلَّا مَوْتَتُنَا ﭐلْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُنشَرِینَ ﴿۳۵﴾
پایان زندگى جز همین مرگ نخستین نیست و ما [پس از این مرگ] برانگیخته نخواهیم شد. «۳۵»
فَأْتُواْ بِئَابَائِنَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ﴿۳۶﴾
اگر شما [در زمینه زنده شدن مردگان] راستگویید [با درخواست از خدا] پدران ما را [زنده کنید و نزد ما] بیاورید [تا ما به زنده شدن مردگان یقین پیدا کنیم!!] «۳۶»
أَهُمْ خَیْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَﭐلَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ أَهْلَکْنَاهُمْ إِنَّهُمْ کَانُواْ مُجْرِمِینَ ﴿۳۷﴾
آیا اینان [در قدرت و شوکت] برترند یا قوم تُبَّع، و کسانى که پیش از آنان بودند؟ ما همه آنان را هلاک کردیم؛ زیرا مجرم بودند؛ «۳۷»
وَمَا خَلَقْنَا ﭐلسَّمَاوَاتِ وَﭐلْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا لَاعِبِینَ ﴿۳۸﴾
ما آسمانها و زمین و آنچه را میان آن دو است، به بازى نیافریدهایم؛ «۳۸»
مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِـﭑلْحَقِّ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۳۹﴾
ما آن دو را جز به درستى به وجود نیاوردهایم، ولى بیشترشان [به حقایق] معرفت ندارند. «۳۹»
إِنَّ یَوْمَ ﭐلْفَصْلِ مِیقَاتُهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿۴۰﴾
بىتردید روز جدایى [حق از باطل، مؤمن از کافر و پاک از ناپاک] وعدهگاه همه آنان است؛ «۴۰»
یَوْمَ لَا یُغْنِی مَوْلًى عَن مَّوْلًى شَیْئاً وَلَا هُمْ یُنصَرُونَ ﴿۴۱﴾
همان روزى که هیچ رفیق و دوستى چیزى از عذاب را از دوستش دفع نمىکند، و چون [آلوده به شرک و کفرند] یارى نمىشوند؛ «۴۱»
إِلَّا مَن رَّحِمَ ﭐللهُ إِنَّهُ هُوَ ﭐلْعَزِیزُ ﭐلرَّحِیمُ ﴿۴۲﴾
مگر کسى که خدا او را مورد رحمت قرار داده است؛ زیرا او تواناى شکستناپذیر و مهربان است «۴۲»
إِنَّ شَجَرَةَ ﭐلزَّقُّومِ ﴿۴۳﴾
همانا درخت زقّوم، «۴۳»
طَعَامُ ﭐلْأَثِیمِ ﴿۴۴﴾
خوراک گنهکار است، «۴۴»
کَـﭑلْمُهْلِ یَغْلِی فِی ﭐلْبُطُونِ ﴿۴۵﴾
مانند مس گداخته شده در شکمها مىجوشد، «۴۵»
کَغَلْیِ ﭐلْحَمِیمِ ﴿۴۶﴾
چون جوشیدن آب جوشان «۴۶»
خُذُوهُ فَـﭑعْتِلُوهُ إِلَىٰ سَوَاءِ ﭐلْجَحِیمِ ﴿۴۷﴾
[گفته مىشود:] این گنهکار را بگیرید و او را به زور به وسط دوزخ بکشانید. «۴۷»
ثُمَّ صُبُّواْ فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ ﭐلْحَمِیمِ ﴿۴۸﴾
آن‌گاه از عذاب آب جوشان بر سرش فرو ریزید؛ «۴۸»
ذُقْ إِنَّکَ أَنتَ ﭐلْعَزِیزُ ﭐلْکَرِیمُ ﴿۴۹﴾
[و بگویید:] بچش که تو همان ارجمند و بزرگوارى!! «۴۹»
إِنَّ هَذَا مَا کُنتُم بِهِ تَمْتَرُونَ ﴿۵۰﴾
به یقین این همان چیزى است که همواره درباره آن تردید مىکردید. «۵۰»
إِنَّ ﭐلْمُتَّقِینَ فِی مَقَامٍ أَمِینٍ ﴿۵۱﴾
مسلماً پرهیزکاران در جایگاه امنى خواهند بود. «۵۱»
فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿۵۲﴾
در میان بوستانها و چشمهسارها؛ «۵۲»
یَلْبَسُونَ مِن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُّتَقَابِلِینَ ﴿۵۳﴾
لباسهایى از حریر نازک و دیباى ستبر مىپوشند در حالى که برابر هم مىنشینند. «۵۳»
کَذَ ٰلِکَ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ ﴿۵۴﴾
[آرى سرانجام کار پرهیزکاران] چنین است، و حور العین را به همسرى آنان درآوریم، «۵۴»
یَدْعُونَ فِیهَا بِکُلِّ فَاکِهَةٍ ءَامِنِینَ ﴿۵۵﴾
در آنجا هر گونه میوهاى را که بخواهند مىطلبند و مىخورند، در حالى که [از هر جهت] ایمن و آسوده خاطرند؛ «۵۵»
لَا یَذُوقُونَ فِیهَا ﭐلْمَوْتَ إِلَّا ﭐلْمَوْتَةَ ﭐلْأُولَىٰ وَوَقَاهُمْ عَذَابَ ﭐلْجَحِیمِ ﴿۵۶﴾
در آنجا مرگ را نمىچشند، مرگ آنان همان مرگى بود که در دنیا چشیدند، و خدا آنان را از عذاب دوزخ مصون مىدارد. «۵۶»
فَضْلاًَ مِّن رَّبِّکَ ذَ ٰلِکَ هُوَ ﭐلْفَوْزُ ﭐلْعَظِیمُ ﴿۵۷﴾
[این [فضل و احسانى است از سوى پروردگار تو،] و [این همان کامیابى بزرگ است. «۵۷»
فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿۵۸﴾
جز این نیست که ما] فهم] قرآن را با زبان تو [که زبانى فصیح و گویاست] آسان ساختیم تا آنان متذکّر و هوشیار شوند. «۵۸»
فَـﭑرْتَقِبْ إِنَّهُم مُّرْتَقِبُونَ ﴿۵۹﴾
[ولى اگر متذکّر و هوشیار نشدند] به انتظار باش که مسلماً آنان هم منتظرند [که سرانجام کار چه خواهد شد؟ سرانجام نصرت و پیروزى خدا براى تو و عذاب دنیا و آخرت براى آنان است.] «۵۹»