فصل چهارم : ادعیه قبل از نماز و بعد از آن

و آن پنج دعا است اوّل: از حضرت صادق علیه السّلام نقل شده: حضرت امیر مؤمنان علیه السّلام فرمود: هرکه این دعا را به هنگام‏ قیام براى نماز، پیش از شروع نماز بگوید با محمّد و آل محمّد خواهد بود:
اَللّهُمَّ اِنّى اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُقَدِّمُهُمْ بَیْنَ یَدَىْ صَلَواتى وَ اَتَقَرَّبُ بِهِمْ اِلَیْکَ فَاجْعَلْنى بِهِمْ وَجیهاً فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبینَ مَنَنْتَ عَلَىَّ بِمَعْرِفَتِهمْ فَاخْتِمْ لى بِطاعَتِهِمْ وَ مَعْرِفَتِهِمْ وَ وِلایَتِهِمْ فَاِنَّهَا السَّعادَةُ وَ اخْتِمْ لى بِها فَاِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ

خدایا به محمّد و خاندان محمّد به تو رو مى‏کنم، و آنان را پیش روى نمازم پیش مى‏اندازم، و به آنان به تو تقرّب مى‏جویم، مرا در دنیا و آخرت با آنان آبرومند قرار ده، و از مقرّبان محسوب فرما، بر من به شناختن آنان منّت نهادى، پایان ده برایم به اطاعت و معرفت و ولایتشان، که خوشبختى آن است، و به آنها برایم پایان ده، به درستى‏ که تو بر هرچیز توانایى
آنگاه نماز را به جاى مى‏آورى، و چون فارغ شدى مى‏گویى:
اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مَعَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فى کُلِّ عافِیَةٍ وَ بَلاءٍ وَاجْعَلْنى مَعَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فى کُلِّ مَثْوىً وَ مُنْقَلَبٍ اَللّ هُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیاهُمْ وَمَماتى مَماتَهُمْ وَاجْعَلْنى مَعَهُمْ فىِ الْمَواطِنِ کُلِّها وَلاتُفَرِّق بَیْنى وَ بَیْنَهُمْ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَى ءٍ قَدیرٌ

خدایا مرا عافیت‏ و بلا با محمّد و خاندان محمّد قرار بده، و در هر اقامتگاه و بازگشتگاهى با محمّد و خاندان محمّد همراه‏ کن، خدایا زندگى‏ام را زندگى آنان، و مرگم را مرگ آنان قرار ده، و مرا همه جا با ایشان همراه فرما، و بین من و آنان جدایى می‌نداز، به درستى که تو بر هر کار توانایى
دوّم: از صفوان جمّال [شتربان] روایت‏ شده: امام صادق علیه السّلام را دیدم پیش از تکبیر رو به قبله کرد و گفت:
اَللّهُمَّ لا تُؤْیِسْنى مِنْ رَوْحِکَ وَلاتُقَنِّطْنى مِنْ رَحْمَتِکَ وَلا تُؤْمِنّى مَکْرَکَ فَاِنَّهُ لا یَاْمَنُ مَکْرَاللهِ اِلّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ

خداى از نسیم جان‏بخشت مأیوسم مکن، و از رحمتت ناامیدم مفرما، و از مکرت ایمنم منما، زیرا از مکر خدا خویش را ایمن نمى‏شمارند مگر مردم زیانکار
سوم: از امام صادق علیه السّلام روایت شده: حضرت امیر مؤمنان علیه السّلام پس از فارغ شدن از نماز ظهر مى‏گفت:
اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ وَ اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ وَ اَنْبِیائِکَ الْمُرْسَلینَ وَ بِکَ اللهُمَّ اَنْتَ الْغَنِىُّ عَنّى وَ بِىَ الْفاقَةُ اِلَیْکَ اَنْتَ الْغَنِىُّ عَنّى وَ اَنَا الْفَقیرُ اِلَیْکَ اَقَلْتَنى عَثْرَتى وَ سَتَرْتَ عَلَىَّ ذُ نُوبى فَاقْضِ الْیَوْمَ حاجَتى وَ لا تُعَذِّبْنى بِقَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنّى بَلْ عَفْوُکَ وَ جُودُکَ یَسَعُنى

خدایا به بخشش و کرمت به تو تقرّب مى‏جویم، و به محمّد بنده و فرستاده‏ات به تو تقرّب مى‏جویم، و به فرشتگان مقرّب و پیامبران مرسلت و به حقیقتت به تو تقرّب مى‏جویم. خدایا تو از من بى‏نیازى، و من به تو نیازمند، تو بى‏نیازى و من به تو نیازمند، لغزشم را نادیده گرفتى، و گناهانم را پوشاندى، امروز حاجتم را برآور، به زشتى آنچه که از من خبر دارى عذابم مکن، بلکه گذشت و بخشش تو مرا فرا گیرد
سپس آن حضرت به سجده مى‏افتاد و مى‏گفت:
یا اَهْلَ التَّقْوى وَ یا اَهْلَ الْمَغْفِرَةِ یا بَرُّ یا رَحیمُ اَنْتَ اَبَرُّبى مِنْ اَبى وَ اُمّى وَ مِنْ جَمیعِ الْخَلایِقِ اِقْلِبْنى بِقَضآءِ حاجَتى مُجاباً دُعائى مَرْحُوماً صَوْتى قَدْ کَشَفْتَ اَنْواعَ الْبَلاءِ عَنّى

اى اهل تقوا و آمرزش اى نیکوکار، اى مهربان، تو از پدر و مادرم و همه خلایق به من نیکوکارترى، مرا با برآمدن حاجت، و دعاى اجابت شده، و صداى‏ مورد رحمتت قرار گرفته بازگردان، به حقیقت تو انواع بلاها را از من برطرف کردى
چهارم: از امام جواد علیه السّلام نقل شده: زمانى که از نماز واجب‏ فارغ شدى بگو:
رَضیتُ بِاللهِ رَبّاً وَ بِمُحَمَّدٍ نَبِیّاً وَ بِالاِْسْلامِ دیناً وَ بِالْقُرْآنِ کِتاباً وَ بِفُلانٍ وَ فُلانٍ اَئِمَّةً اَللّهُمَّ وَلِیُّکَ فُلانٌ فَاحْفَظْهُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ یَمینِهِ وَ عَنْ شِمالِهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ وَامْدُدُ لَهُ فى عُمْرِهِ واجْعَلْهُ الْقآئِمَ بِاَمْرِکَ وَالْمُنْتَصِرَ لِدینِکَ وَ اَرِهِ ما یُحِبُّ وَ ما تَقِرُّ بِهِ عَیْنُهُ فى نَفْسِهِ وَ ذُرّیَّتِهِ وَ فى اَهْلِهِ وَ مالِهِ وَ فى شیعَتِهِ وَ فى عَدُوِّهِ وَ اَرِهِمْ مِنْهُ ما یَحْذَرُونَ وَ اَرِهِ فیهِمْ ما یُحِبُّ وَ تَقِرُّبِهِ عَیْنُهُ وَاشْفِ صُدُورَنا وَ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنینَ

راضى شدم به خدا که پروردگارم باشد، و به محمّد براى پیامبرى و به اسلام براى دینم، و به قرآن براى کتابم و به فلان و فلان [به جاى فلان و فلان بگو: و به على و الحسن و الحسین و على و محمّد و جعفر و موسى و على و محمد و على و الحجّة] پیشوایانم، خدایا ولىّ‏ات فلان [به جاى فلان بگو: القائم الحجّة] را حفظ کن از پیش‏رو و پشت سر، و از جانب راست و چپ و از بالاى سر و پایین‏ پایش، و بر عمرش بیفزا، و او را قیام کننده به امرت، و پیروز کننده دینت قرار ده، و آنچه دوست دارد به او بنمایان، و آنچه نسبت به خودش و ذریه و اهل مال و شیعه‏اش چشمش را روشن مى‏کند و به او نشان بده. و از جانب او درباره دشمنانش از آنچه‏ حذر مى‏کنند به آنان بنما، و درباره آنها آنچه را دوست دارد، و چشمش به آن روشن مى‏شود به او بنمایان، و سینه‏هاى او، و سینه‏هاى مردم مؤمن را شفا بده
و فرمود: چون رسول خدا صلى الله علیه و آله از نماز فارغ مى‏شد مى‏گفت:
اَللّهُمَّ اغْفِرْلى ما قَدَّمْتُ وَ ما اَخَّرْتُ وَ ما اَسْرَرْتُ وَ ما اَعْلَنْتُ وَ اِسْرافى عَلى نَفْسى وَ ما اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّى اَللّهُمَّ اَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَ الْمُؤَخِّرُ لا اِلهَ اِلّا اَنْتَ بِعِلْمِکَ الْغَیْبَ وَ بِقُدْرَتِکَ عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعینَ ما عَلِمْتَ الْحَیوةَ خَیْراً لى فَاَحْینِى وَ تَوَفَّنى اِذا عَلِمْتَ الوَفاةَ خَیْراً لى اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ خَشْیَتَکَ فِى السِّرِّ وَ الْعَلانِیَةِ وَ کَلِمَةَ الْحَقِّ فِى الْغَضَبِ وَ الرِّضا وَالْقَصْدَ فِى الْفَقْرِ وَالْغِنا وَ اَسْئَلُکَ نَعیماً لایَنْفَدُ وَ قُرَّةَ عَیْنٍ لاتَنْقَطِعُ وَ اَسْئَلُکَ الرِّضا بِالْقَضآءِ وَ بَرَکَةَ الْمَوْتِ بَعْدَ الْعَیْشِ وَ بَرْدَ الْعَیْشِ بَعْدَ الْمَوْتِ

خدایا آنچه پیش فرستادم، و از پى مى‏فرستم، و آنچه پنهان کردم، و آنچه آشکار نمودم، و اسراف بر خودم و آنچه را تو به آن از من داناترى، برایم بیامرز، خدایا تویى پیش‏انداز و پس‏انداز، معبودى جز تو نیست، به حق دانشت به غیب، و به توانایى‏ات بر همه خلق، تا زندگى را برایم خیر مى‏دانى، پس زنده‏ام بدار، و زمانى که مرگ را برایم خیر مى‏دانى، جانم را بگیر، خدایا هراس از خود را در نهان و آشکار، و سخن‏ حق را در خشم و خشنودى، و میانه‏روى را در ندارى و دارایى از تو مى‏خواهم و نعمتى را از تو مى‏خواهم که تمام نشود، و نور چشمى که قطع نگردد، و از تو مى‏خواهم: خشنودى به قضا و برکت مرگ پس از زندگى، و گوارایى زندگى‏ پس از مرگ
وَ لَذَّةَ الْمَنْظَرِ اِلى وَجْهِکَ وَ شَوْقاً اِلى رُؤْیَتِکَ وَ لِقآئِکَ مِنْ غَیْرِ ضَرّآءَ مُضِرَّةٍ وَلافِتْنَةٍ مُضِلَّةٍ اَللّهُمَّ زَیِّنّا بِزینَةِ الاْیمانِ وَاجْعَلْنا هُداةٍ مُهْتَدینَ اَللّهُمَّ اهْدِنا فیمَنْ هَدَیْتَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ عَزیمَةَ الرَّشادِ وَالثَّباتَ فِى الاَْمْرِ وَ الرُّشْدَ وَاَسْئَلُکَ شُکْرَ نِعْمَتِکَ وَ حُسْنَ عافِیَتِکَ وَ اَداءَ حَقِّکَ وَاَسْئَلُکَ یا رَبِّ قَلْباً سَلیماً وَ لِساناً صادِقاً وَاَسْتَغْفِرُکَ لِما تَعْلَمُ وَ اَسْئَلُکَ خَیْرَ ما تَعْلَمُ وَ اَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ ما تَعْلَمُ فَاِنَّکَ تَعْلَمُ وَلانَعْلَمُ وَ اَنْتَ عَلامُ الْغُیُوبِ

و لذت تماشاى زیبایى‏ات، و شوق دیدار و لقایت، بدون سختى و زیان‏بخشى، و فتنه گمراه‏کنندگى، خدایا ما را به زینت ایمان بیاراى، و ما را راهنمایان ره‏یافته قرار بده، خدایا ما را در ضمن آنان‏که‏ هدایت کردى هدایت کن، خدایا تصمیم استوار و پایدارى در کار و رشد بسیار از تو مى‏خواهم، و شکر نعمتت و خوبى عافیتت و اداى حقّت را از تو درخواست دارم، پروردگارا، دل سالم، و زبان راستگو، از تو مى‏خواهم و از تو براى‏ آنچه مى‏دانى طلب آمرزش مى‏کنم، و خیر آنچه را مى‏دانى از تو درخواست دارم، و از شرّ آنچه مى‏دانى به تو پناه مى‏آورم، زیرا تو مى‏دانى، و ما نمى‏دانیم، و تو داناى نهانهایى
پنجم: از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: هرکس نزد هر نماز واجب، این کلمات را بگوید، خود و خانه و دارایى و اولادش محفوظ بماند
اُجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وَلَدى وَ اَهْلى وَ دارى وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى بِاللهِ الْواحِدِ الاَْحَدِ الصَّمَدِ الَّذى لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ وَ اُجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وَلَدى وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ

خودم و دارایى‏ام و فرزندم و خاندانم و خانه‏ام و هرچه از من است پناه مى‏دهم به خداى واحد یگانه بى‏نیاز، که نزاده و زاده‏ نشده، و هیچ همتایى ندارد، و خودم و دارایى‏ام و فرزندم، و هرچه از من است را پناه دادم به پروردگار سپیده‏دم‏ از شرّ آنچه آفرید
تا آخر سوره،
وَ اُجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وَلَدى وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى بِرَبِّ النّاسِ

و خودم و دارایى‏ام و فرزندم و هرچه از من است را پناه مى‏دهم به پروردگارم مردم، فرمانرواى مردم
تا آخر سوره،
وَ اُجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وَلَدى وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى بِاللهِ لا اِلهَ اِلّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ لا تَاْخُذُهُ سِنَةٌ وَلانَوْمٌ

تا آخر سوره، و خودم و دارایى‏ام و فرزندم و هرچه از من است را پناه مى‏دهم به خدا، معبودى جز او نیست، زنده و پا برجاست او را چرت و خواب درنگیرد
تا پایان ایة الکرسى