دعای کمیل

خدایا از تو درخواست مى‏کنم، به رحمت که همه‏چیز را فرا گرفته، و به نیرویت که با آن بر هرچیز چیره‏ گشتى و در برابر آن هرچیز فروتنى نموده و همه‏چیز خوار شده و به جبروتت که با آن بر همه‏چیزى فائق‏ آمدى و به عزّتت که چیزى در برابرش تاب نیاورد و به بزرگى‏ات که همه‏چیز را پر کرده و به پادشاهى‏ات‏ که بر‌تر از همه‏چیز قرار گرفته، و به جلوه‏ات که پس از نابودى همه‏چیز باقى است و به نامهایت که پایه‏هاى‏ همه‏چیز را انباشته و به علمت که بر همه‏چیز احاطه نموده، و به نور ذاتت که همه‏چیز در پرتو آن‏ تابنده گشته

اى نور، اى پاک از هر عیب، اى آغاز هر آغاز، و اى پایان هر پایان، خدایا! بیامرز براى من آن گناهانى را که پرده حرمتم مى‏درد، خدایا! بیامرز براى من آن گناهانى را که کیفرها را فرو مى‏بارند، خدایا! بیامرز برایم گناهانى را که نعمتها را دگرگون مى‏سازند، خدایا! بیامرز برایم آن گناهانى را که دعا را باز مى‏دارند، خدایا! بیامرز برایم گناهانى که بلا را نازل مى‏کند

خدایا! بیامرز برایم همه گناهانى را که مرتکب شدم، و تمام خطاهایى که به آنها آلوده گشتم، خدایا! با یاد تو به سویت نزدیکى مى‏جویم، و از ناخشنودى تو به درگاه خودت شفاعت می‌طلبم، و از تو خواستارم‏ به جودت مرا به بارگاه قرب خویش نزدیک گردانى و سپاس خود را نصیب من کنى، و یادت را به من الهام نمایى، خدایا! از تو درخواست مى‏کنم، درخواست بنده‏اى فروتن، خوار و افتاده، که با من مدارا نمایى و به من رحم کنى و به آنچه روزى‏ام نموده‏اى‏ خشنود و قانع بدارى و در تمام حالات در عرصه تواضعم بگذارى

خدایا! از تو درخواست مى‏کنم درخواست کسى‏که سخت تهیدست‏ شده و بار نیازش را به هنگام گرفتاریها به آستان تو فرود آورده و می‌لش به آنچه نزد توست فزونى یافته، خدایا! فرمانروایى‏ بس بزرگ و مقامت والا و تدبیرت پنهان، و فرمانت آشکار، و قهرت چیره، و قدرتت‏ نافذ، و گریز از حکومتت ممکن نیست

خدایا! آمرزنده‏اى براى گناهانم و پرده‏پوشى براى‏ زشتکاریهایم و تبدیل کننده‏اى براى کار زشتم به زیبایى، جز تو نمى‏یابم معبودى جز تو نیست، پاک و منزّهى و به ستایشت برخاسته‏ام، به خود ستم کردم و از روى نادانى جرأت نمودم و به یاد دیرینه‏ات از من و بخششت بر من به آرامش نشستم‏ خدایا! اى سرور من چه بسیار زشتى مرا پوشاندى و چه بسیار بالاهاى سنگین و بزرگى که از من برگرداندى و چه بسیار لغزشى که مرا از آن‏ نگهداشتى و چه بسیار ناپسند که از من دور کردى و چه بسیار ستایش نیکویى که شایسته آن نبودم و تو در میان مردم پخش کردى

خدایا! بلایم‏ بزرگ شده و زشتى عالم از حدّ گذشته و کردارم خوارم ساخته و زنجیرهاى گناه مرا زمین‏گیر نموده و دورى آرزوهایم مرا زندانى ساخته و دنیا با غرورش و نفسم با جنایتش و امروز و فردا کردنم در توبه مرا فریفته، اى سرورم از تو درخواست مى‏کنم به عزّتت که مانع نشود از اجابت دعایم به درگاهت، بدى عمل و زشتى کردارم‏ و مرا با آنچه از اسرار نهانم مى‏دانى رسوا مسازى و در کیفر آنچه در خلوتهایم انجام دادم‏ شتاب نکنى، از زشتى کردار و بدى رفتار و تداوم تقصیر و نادانى و بسیارى شهواتم‏ و غفلتم، شتاب نکنى

خدایا! با من در همه احوال مهرورز و بر من در هر کارم به دیده لطف‏ بنگر، خدایا، پروردگارا، جز تو که را دارم؟ تا برطرف شدن ناراحتى و نظر لطف در کارم را از او درخواست کنم

خداى من‏ و سرور من، حکمى را بر من جارى ساختى که هواى نفسم را در آن پیورى کردم و از فریبکارى آرایش دشمنم‏ نهراسیدم، پس مرا به خواهش دل فریفت و بر این امر اختیار و اراده‏ام یاریش نمود، پس بدینسان و بر پایه‏ گذشته‏هایم از حدودت گذشتم، و با برخى از دستوراتت مخالفت نمودم، پس حجت تنها از ان تواست‏ در همه اینها

و مرا هیچ حقى نیست در انچه بر من از سوى قضایت جارى شده و فرمان و آزمایشت ملزمم نموده، اى‏ خداى من اینک پس از کوتاهى در عبادت و زیاده‏روى در خواهشهاى نفس عذرخواه، پشیمان، شکسته‏دل، جویاى گذشت‏ طالب آمرزش، بازگشت‏کنان با حالت اقرار و اذعان و اعتراف به گناه، بى‏آنکه گریزگاهى از آنچه از من سرزده بیابم و نه پناهگاهى که به آن رو آورم‏ پیدا کنم، جز اینکه پذیراى عذرم باشى، و مرا در رحمت فراگیرت بگنجایى، خدایا! پس عذرم را بپذیر، و به بدحالى‏ام رحم کن و‌‌ رهایم ساز از بند محکم گناه

پروردگارا! بر ناتوانى جسمم و نازکى پوستم و نرمى استخوانم رحم کن. اى که آغازگر آفرینش و یاد و پرورش و نیکى بر من و تغذیه‏ام بوده‏اى، اکنون مرا ببخش به‌‌ همان کرم نخستت، و پیشینه احسانت بر من، اى خداى من و سرور و پروردگارم، آیا مرا به آتش دوزخ عذاب نمایى، پس از اقرار به یگانگى‏ات و پس از آنکه دلم از نور شناخت تو روشنى گرفت و زبانم در پرتو آن به ذکرت گویا گشت و پس از آنکه درونم از عشقت لبریز شد و پس از صداقت در اعتراف و درخواست خاضعانه‏ام در برابر پروردگارى‏ات

باور نمى‏کنم چه آن بسیار بعید است و تو بزرگوار‌تر از آن هستى که پرورده‏ات را تباه کنى یا آن را که به‏ خود نزدیک نموده‏اى دور نمایى یا آن را که پناه دادى از خود برانى یا آن را که خود کفایت نموده‏اى و به او رحم کردى به موج بلا واگذارى؟! اى کاش مى‏دانستم‏ اى سرورم و معبودم و مولایم، آیا آتش را بر صورتهایى که براى عظمتت سجده‏کنان بر زمین نهاده شده مسلطّ مى‏کنى و نیز بر زبانهایى که صادقانه به توحیدت و به سپاست مدح‏کنان گویا شده و هم بر دلهایى که بر پایه تحقیق به خداوندیت اعتراف‏ کرده

و بر نهادهایى که معرفت به تو آنها را فرا گرفته تا آنجا که در پیشگاهت خاضع شده و به اعضایى که‏ مشتاقانه به سوى پرستشگاههایت شتافته‏اند و اقرارکنان جویاى آمرزش تو بوده‏اند، شگفتا این همه را به آتش بسوزانى! هرگز چنین‏ گمانى به تو نیست و از فضل تو چنین خبرى داده نشده. اى بزرگوار، اى پروردگار و تو از ناتوانى‏ام در برابر اندکى از غم و اندوه دنیا و کیفرهاى آن و آنچه که زا ناگواریها بر اهلش مى‏گذرد آگاهى، با آنکه این غم و اندوه و ناگوارى درنگش کم بقایش اندک و مدّتش کوتاه است

پس چگونه خواهد بود تابم در برابر بلاى آخرت، و فرود آمدن ناگواریها در آن جهان بر جسم و جانم و حال انکه زمانش طولانى و جایگاهش ابدى است و تخفیفى براى‏ اهل آن بلا نخواهد بو، چرا که مایه آن بلا جز از خشم و انتقام و ناخشنودى تو نیست و این چیزى است که تاب نیاورند در برابرش آسمانها و زمین، اى سرور من تا چه رسد به من؟ و حال آنکه من بنده ناتوان، خوار و کوچک، زمین‏گیر و درمانده توأم. اى خداى من و پروردگارم و سرور و مولایم، براى کدامیک از دردهایم به حضرتت شکوه کنم

و براى کدامین گرفتاریم‏ به درگاهت بنالم و اشک بریزیم. آیا براى دردناکى عذاب و سختى‏اش، یا براى طولانى شدن بلا و زمانش، پس اگر مرا در عقوبت و مجازات با دشمنانت قرار دهى، و بین من و اهل عذابت جمع کنى، و میان من و عاشقان و دوستانت جدایى اندازى، اى خدا و آقا و مولا و پروردگارم، بر فرض که بر عذابت شکیبائى ورزم، ولى بر فراقت چگونه صبر کنم و گیرم اى خداى من‏ بر سوزندگى آتشت صبر کنم، اما چگونه چشم‏پوشى از کرمت را تاب آورم یا چگونه در آتش، سکونت‏ گزینم و حال آنکه امید من گذشت و عفو تواست

پس به عزّتت اى آقا و مولایم سوگند صادقانه مى‏خورم، اگر مرا در سخن گفتن آزاد بگذارى‏ در میان اهل دوزخ به پیشگاهت سخت ناله سر دهم همانند ناله آرزومندان و به درگاهت بانگ بردارم، همچون بانگ آنان‏که خواهان دادرسى هستند و هر آینه به آستانت گریه کنم چونان که مبتلا به فقدان عزیزى مى‏باشند و صدایت مى‏زنم: کجایى اى سرپرست مؤمنان، آرى کجایى اى نهایت‏ آرزوى عارفان، اى فریادرس خواهندگان فریادرس، اى محبوب دلهاى راستان و اى معبود جهانیان‏

آیا این چنین است، اى خداى منزّه، و ستوده که در دوزخ بشنوى صداى بنده مسلمانى که براى مخالفتش با دستورات تو زندانى شده و مزه عذابش را به خاطر نافرمانى چشیده و میان درکات دوزخ به علّت جرم و جنایتش محبوس شده، و حال آنکه در درگاهت سخت ناله‏ مى‏زند، همچون ناله آن‏که آرزومند رحمت توست، و با زبان اهل توحیدت تو را مى‏خواند، و به ربوبیّتت به پیشگاهت توسّل مى‏جوید، اى مولاى من، چگونه در عذاب بماند و حال آنکه امید به بردبارى گذشته‏ات دارد یا آتش چگونه او را به درد آورد درحالى‏که بخشش و رحمت تو را آرزو دارد

یا چگونه شعله آتش او را بسوزاند درحالى‏که فریادش را مى‏شنوى و جایش را مى‏بینى‏ یا چگونه آتش او را دربر بگیرد و حال آنکه از ناتوانى‏اش خبر دارى، یا چگونه در طبقات دوزخ به این سو و آن سو کشانده شود درحالى‏ که راستگوى‏اش را مى‏دانى، یا چگونه فرشته‏هاى عذاب او را با خشم برانند و حال آنکه تو را به پروردگاریت مى‏خواند، یا چگونه ممکن است بخششت را در آزادى از دوزخ امید داشته باشد و تو او را در انجا به‌‌ همان حال واگذارى؟ همه این امور از بنده‏نوازى تو بس دور است، هرگز گمان ما به تو این نیست و نه از فضل تو چنین گویند و نه به آنچه که از خوبى و احسانت با اهل توحید رفتار کرده‏اى شباهتى دارد

پس به یقین مى‏دانم که اگر فرمانت در به‏ عذاب کشیدن منکران نبود و حکمت به همیشگى بودن دشمنانت در آتش صادر نمى‏شد، هر آینه سرتاسر دوزخ را سرد و سلامت مى‏کردى و براى احدى در انجا قرار و جایگاهى نبود، امّا تو که مقدّس است نامهایت‏ سوگند یاد کردى که دوزخ را از همه کافران چه پرى و چه آدمى پر سازى و ستیزه‏جویان را در انجا همیشگى و جاودانه بدارى‏ و هم تو-که ثنایت برجسته و والا است-به این گفته ابتدا کردى و با نعمتهایت کریمانه تفضّل فرمودى که

«آیا مؤمن همانند فاسق‏ است؟ نه، مساوى نیستند» اى خدا و سرور من، از تو خواستارم به قدرتى که مقدّر نمودى و به فرمانى که حتمیتش دادى و بر همه استوارش نمودى و بر کسى‏که بر او اجرایش کردى چیره ساختى که در این شب و در این ساعت بر من ببخشى هر جرمى‏ که مرتکب شدم و هر گناهى که به آن آلوده گشتم و هر کار زشتى را که پنهان ساختم و هر نادانى که آن را بکار گرفتم‏ خواه پنهان کردم یا آشکار، نهان ساختم یا عیان و هر کار زشتى که دستور ثبت آن را به نویسندگان بزرگوار دادى

آنان‏که بر ضبط آنچه از من سر زند گماشتى و آنان را نیز گواهانى بر من قرار دادى علاوه بر اعضایم و خود فرا‌تر از آنها مراقب من بودى و شاهد بر آنچه که از آنان پنهان ماند و به یقین با رحمتت پنهان ساختى و با فضلت‏ پوشاندى و اینکه از تو مى‏خواهم از هرچیزى‏که نازل کردى یا احسانى که تفضّل نمودى یا برّ و نیکى که گستردى‏ یا رزقى که پراکندى یا گناهى که بیامرزى یا خطایى که بپوشانى، پرورگارا، پروردگارا، پروردگارا!

اى خداى من‏ اى سرور من، اى مولاى من و اختیار دارم، اى کسى‏که مهارم به دست اوست، اى آگاه از پریشانى و ناتوانى‏ام‏ اى داناى تهیدستى و نادارى‏ام، پروردگارا! پروردگارا! پروردگارا! از تو درخواست مى‏کنم به حقّت و قدست و بزرگ‏ترین‏ صفات و نامهایت که همه اوقاتم را از شب و روز به یادت آباد کنى و به خدمتگزاریت‏ پیوسته بدارى

و اعمالم را در پیشگاهت قبول فرمایى تا آنکه اعمال و اورادم هماهنگ، همسو و همواره باشد و حالم در خدمت تو پاینده گردد، اى سرور من، اى آن‏که بر او تکیه دارم، اى آن‏که شکوه حالم را تنها به سوى او برم، اى پروردگارم، اى پروردگارم، اى پروردگارم اعضایم را در راه خدمتت نیرو بخش و دلم را بر عزم و همّت محکم کن، و کوشش در راستاى پروایت و دوام در پیوستن به خدمتت را به من ارزانى دار تا به سویت برانم در می‌دانهاى‏ پیشتازان

و به سویت بشتابم در میان شتابندگان و به کوى قربت آیم در میان مشتاقان و همانند مخلصان به تو نزدیک شوم و چون یقین آوردگان از جاه تو بهراسم و با اهل ایمان در جوارت گرد آیم. خدایا! هرکس مرا به بدى قصد کند تو قصدش کن، و هرکس با من مکر ورزد تو با او مکر کن، و مرا از بهره‏مند‌ترین بندگانت نزد خود، و نزدیک‏ترینشان در منزلت به تو و مخصوص‏ترینشان در رتبه به پیشگاهت بگردان، زیرا این همه به دست نیاید جز به فضل تو، خدایا! با جودت به من جود کن و با بزرگواریت به من نظر کن

و با رحمتت مرا نگاهدار و زبانم را به ذکرت گویا کن، و دلم را به محبتت شیفته و شیدا فرا و بر من منّت گذار با پاسخ نیکویت و لغزشم را نادیده انگار و گناهم را ببخش، زیرا تو بندگانت را به بندگى فرمان دادى و به دعا و درخواست از خود امر کردى و اجابت دعا را براى آنان ضامن شدى، پس اى‏ پروردگار من تنها روى به سوى تو داشتم و دستم را تنها به جانب تو دراز کردم، پس تو را به عزّتت سوگند مى‏دهم که دعایم را اجابت کنى‏ و مرا به آرزویم برسانى، و امیدم را از فضلت ناامید نکنى، و شرّ دشمنانم را از پرى و آدمى از من کفایت کنى

اى‏ خدایى که زود از بنده‏ات خشنود مى‏شوى، بیامرز آن را که جز دعا چیزى ندارد، همانا تو هرچه بخواهى انجام مى‏دهى، اى آن‏که نامش دوا و یادش‏ شفا و طاعتش توانگرى است، رحم کن به کسى‏که سرمایه‏اش امید و سازوبرگش اشک‏ریزان است، اى فروریزنده نعمتها اى دورکننده بلاها، اى روشنى‏بخش وحشت‏زدگان در تاریکیها، اى داناى ناآموخته بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و با من چنان کن تو را شاید، و درود و سلام فراوان خدا بر پیامبرش و بر امامان‏ خجسته از خاندانش