اعمال مسجد سهله
آگاه باش پس از مسجد کبیر کوفه، مسجدى به فضیلت مسجد سهله در آن منطقه نیست، آن محّل مبارک، خانه حضرت ادریس علیه السّلام و حضرت ابراهیم علیه السّلام و محل ورود حضرت خضر علیه السّلام و مسکن آن حضرت است. از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: به ابو بصیر فرمود: اى ابو محمّد گویا مىبینم حضرت صاحب الأمر با اهل و عیالش در مسجد سهله فرود آید و منزل آن حضرت باشد و حق تعالى هیچ پیامبر نفرستاده، مگر آنکه در ان مسجد نماز گذارده و هرکه در آن مسجد اقامت نماید، چنان است که در خیمه رسول خدا صلّى الله و علیه و آله و سلّم اقامت کرده و هیچ مردوزن مؤمنى نیست مگر آنکه دلش به سوى آن مسجد مایل است و در آن مسجد سنگى است که در آن صورت هر پیامبر هست و هیچکس در ان مسجد با نیّت صادقه نماز و دعا نمىکند، مگر آنکه با حاجت برآمده بر مىگردد و هیچکس در آن مسجد امان نمىطلبد، مگر آنکه از هرچه مىترسد امان مىیابد، گفتم این است فضیلتى که براى این مسجد است؟ حضرت فرمود: زیاد‌تر بگویم؟ عرض کردم: آرى فرمود: این مسجد از جمله بقعههایى است که خدا دوست دارد او را در آنها بخوانند و هیچ شب و روزى نیست مگر آنکه فرشتگان به زیارت آن مىآیند و خدا را در آن مسجد عبادت مىکنند، سپس فرمود: اگر من به شما نزدیک بودم همه نمازهایم را در آن مسجد بجا مىآوردم. آنگاه فرمود: اى ابا محمّد آنچه را فضیلت این مسجد، وصف نکردم، بیش از آن است که گفتم، عرضه داشتم: فدایت شوم، حضرت قائم علیه السّلام همیشه در آن مسجد خواهد بود؟ فرمود: آرى... تا آخر خبر
دو رکعت نماز بین شام و خفتن مستحب است. از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: هر غمناکى چنین کند و دعا نماید، حق تعالى غمش را برطرف کند و از بعض کتب مزاریه نقل شده: که چون خواستى وارد مسجد شوى، نزد درگاه بایست و بگو:
بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ مِنَ اللهِ وَ إِلَى اللهِ وَ مَا شَاءَ اللهُ وَ خَیْرُ الْأَسْمَاءِ للهِ تَوَکَّلْتُ عَلَى اللهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ اللهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ عُمَّارِ مَسَاجِدِکَ وَ بُیُوتِکَ اللهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أُقَدِّمُهُمْ بَیْنَ یَدَیْ حَوَائِجِی فَاجْعَلْنِی اللهُمَّ بِهِمْ عِنْدَکَ وَجِیها فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ اللهُمَّ اجْعَلْ صَلاتِی بِهِمْ مَقْبُولَةً وَ ذَنْبِی بِهِمْ مَغْفُورا وَ رِزْقِی بِهِمْ مَبْسُوطا وَ دُعَائِی بِهِمْ مُسْتَجَابا وَ حَوَائِجِی بِهِمْ مَقْضِیَّةً وَ انْظُرْ إِلَیَّ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ نَظْرَةً رَحِیمَةً أَسْتَوْجِبُ بِهَا الْکَرَامَةَ عِنْدَکَ ثُمَّ لا تَصْرِفْهُ عَنِّی أَبَدا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ وَ دِینِ نَبِیِّکَ وَ وَلِیِّکَ وَ لا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی وَ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ اللهُمَّ إِلَیْکَ تَوَجَّهْتُ وَ مَرْضَاتَکَ طَلَبْتُ وَ ثَوَابَکَ ابْتَغَیْتُ وَ بِکَ آمَنْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ اللهُمَّ فَأَقْبِلْ بِوَجْهِکَ إِلَیَّ وَ أَقْبِلْ بِوَجْهِی إِلَیْکَ
به نام خدا و به خدا و از خدا، و به سوى خدا و آنچه خدا خواست، و بهترین نامها از آن خداست، بر خدا توکل کردم و جنبش و نیرویى نیست مگر به خداى والاى بزرگ. خدایا مرا از آبادکنندگان مساجد و خانههایت قرار ده. خدایا من به وسیله محمّد و خاندان محمّد به تو رو مىکنم و آنان را پیشاپیش حوایجم پیش مىاندازم خدایا به حق آنان مرا در پیشگاهت آبرومند دنیا و آخرت و از مقرّبان قرار ده. خدایا به حق آنان قرار ده نمازم را پذیرفته و گناهم را آمرزیده و روزىام را گسترده، و دعایم را مستجاب، و حاجاتم را برآورده ساز، و به حق ذاتت به من نظر کن نظرى رحیمانه، که به سبب آن در پیشگاهت مستحق کرامت شوم، سپس آن نظر را هیچگاه از من باز نگردان، اى مهربانترین مهربانان، اى زیروروکننده دلها و دیدهها، دلم را بر دینت و دین پیامبرت و ولىّات پابرجا کن، و قلبم را پس از اینکه هدایتم نمودى منحرف مساز، و از نزد خویش به من رحمتى ببخش، که تو بسیار بخشندهاى. خدایا به جانب تو رو کردم و خشنودىات را طلبیدم، و پاداشت را جستم، و به تو ایمان آوردم و بر تو توکّل کردم. خدایا رویت را به سویم کن، و رویم را به جانبت قرار ده
سپس (اید الکرسى) و سوره (فلق) و سوره (ناس) را بخوان و خدا را هفت مرتبه تسبیح و هفت مرتبه حمد و هفت مرتبه تهلیل و هفت مرتبه تکبیر بگو یعنى هریک از سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر را هفت مرتبه بگو و بخوان:
اللهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا هَدَیْتَنِی وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِی وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا شَرَّفْتَنِی وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى کُلِّ بَلاءٍ حَسَنٍ ابْتَلَیْتَنِی اللهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتِی وَ دُعَائِی وَ طَهِّرْ قَلْبِی وَ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ تُبْ عَلَیَّ إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
خدایا تو را سپاس بر اینکه مرا هدایت کردى، و تو را سپاس بر اینکه به من برترى دادى، و تو را سپاس بر اینکه به من شرافت بخشیدى، و تو را سپاس بر هر پیش آمد نیکویى که مرا با آن آزمودى. خدایا نماز و دعایم را بپذیر، و دلم را پاک کن و سینهام را بازگردان، و توبهام را بپذیر که تو بسیار توبهپذیر مهربانى
سید ابن طاووس رحمة الله علیه فرموده: چون اراده کردى به مسجد سهله بروى، در شب چهارشنبه بین مغرب و عشا وارد آن مسجد شو. که فضیلت آن از اوقات دیگر بیشتر است همین که وارد مسجد شدى نماز مغرب و نافله آن را بجا آور، آنگاه دو رکعت نماز تحیّت مسجد قربة الى الله بخوان، چون فارغ شدى دستها را به جانب آسمان بلند کن و بگو:
أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَ مُعِیدُهُمْ وَ أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ خَالِقُ الْخَلْقِ وَ رَازِقُهُمْ وَ أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ وَ أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَ بَاعِثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ أَنْتَ وَارِثُ الْأَرْضِ وَ مَنْ عَلَیْهَا أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَخْزُونِ الْمَکْنُونِ الْحَیِّ الْقَیُّومِ وَ أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ عَالِمُ السِّرِّ وَ أَخْفَى أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی إِذَا دُعِیتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَیْتَ وَ أَسْأَلُکَ بِحَقِّکَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ بِحَقِّهِمُ الَّذِی أَوْجَبْتَهُ عَلَى نَفْسِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِیَ لِی حَاجَتِی السَّاعَةَ السَّاعَةَ یَا سَامِعَ الدُّعَاءِ یَا سَیِّدَاهْ یَا مَوْلاهْ یَا غِیَاثَاهْ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِی عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السَّاعَةَ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا سَمِیعَ الدُّعَاءِ
تویى خدا، معبودى جز تو نیست، آغازکننده خلق و بازگرداننده آنهایى و تویى خدا، معبودى جز تو نیست آفریننده خلق و روزىدهنده آنانى، و تویى خدا، معبودى جز تو نیست، گیرنده و گسترندهای و تویى خدا، معبودى جز تو نیست، تدبیرکننده امورى، و برانگیزاننده کسانىکه در گورهایند، تویى وارث زمین و هرکه روى آن است از تو درخواست مىکنم به حق نام محفوظ و مستور و زنده و پایندهات، و تویى خدا، معبودى جز تو نیست، داناى پنهان و پنهانترى. از تو درخواست مىکنم به حق نامت که چون به آن خوانده شوى اجابت کنى، و هرگاه به آن درخواست شوى عطا نمایى و از تو درخواست مىکنم به حقّت بر محمّد و اهل بیتش، و به حق آنانکه آن را بر خود واجب نمودهاى، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و در همین ساعت و همین ساعت حاجتم را برآورى، اى شنونده دعا اى آقاى من، اى مولاى من، اى فریادرس من، از تو درخواست مىکنم به هر نامى که خودت را به آن نام نامیدى، یا در علم غیب نزد خود آن نام را تنها براى خود برگزیدى، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و در گشایش کار ما در همین ساعت شتاب نمایى، اى زیروروکننده دلها و دیدهها، اى شنونده دعا
سپس به سجده برو و خشوع کن، و خدا را به جهت هرچه خواهى بخوان پس از ان دو رکعت نماز در گوشهاى که طرف مغرب و شمال است بخوان، که آن محل خانه حضرت ابراهیم علیه السّلام است و از آنجا به جنگ «عمالقه» رفت، چون از نماز و تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام فارغ شدى چنین بگو:
اللهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّرِیفَةِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهَا قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْضِهَا وَ قَدْ أَحْصَیْتَ ذُنُوبِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْهَا اللهُمَّ أَحْیِنِی مَا [إِذَا] کَانَتِ الْحَیَاةُ خَیْرا لِی وَ أَمِتْنِی [تَوَفَّنِی] إِذَا کَانَتِ الْوَفَاةُ خَیْرا لِی عَلَى مُوَالاةِ أَوْلِیَائِکَ وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِکَ وَ افْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا به حق این بقعه شریف، و به حق کسانىکه تو را در آن عبادت کردند، به یقین حوائجم را دانستهاى پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آنها را برآور، و گناهانم را شمردهاى، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آنها را بیامرز. خدایا زندهام بدار تا وقتىکه زنده بودن برایم خیر است، و بمیران آن هنگام که مردن برایم خیر باشد براساس دوستى با دوستانت، و دشمنى با دشمنانت، و با من آن کن که شایسته آنى، اى اى مهربانترین مهربانان
پس در گوشهاى دیگر که سمت مغرب و قبله است دو رکعت نماز بگذار، و دستها را بردار و بگو:
اللهُمَّ إِنِّی صَلَّیْتُ هَذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ طَلَبَ نَائِلِکَ وَ رَجَاءَ رِفْدِکَ وَ جَوَائِزِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّی بِأَحْسَنِ قَبُولٍ وَ بَلِّغْنِی بِرَحْمَتِکَ الْمَأْمُولَ وَ افْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا من این نماز را خواندم براى جستن خشنودىات و طلب عطایت، و امید کمک و هدایایت، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و به نیکو پذیرفتن از من بپذیر و به رحمتت مرا به آرزویم برسان و با من آن کن که شایسته آنى. اى مهربانترین مهربانان
سپس به سجده برو، و دو طرف صورت خویش را به خاک بگذار، انگاه به گوشهاى که بر طرف مشرق است برو، و در آنجا دو رکعت نماز بخوان و دستهایت را بگشا و بگو:
اللهُمَّ إِنْ کَانَتِ الذُّنُوبُ وَ الْخَطَایَا قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِی عِنْدَکَ فَلَمْ تَرْفَعْ لِی إِلَیْکَ صَوْتا وَ لَمْ تَسْتَجِبْ لِی دَعْوَةً فَإِنِّی أَسْأَلُکَ بِکَ یَا اللهُ فَإِنَّهُ لَیْسَ مِثْلَکَ أَحَدٌ وَ أَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُقْبِلَ إِلَیَّ [عَلَیَ] بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ تُقْبِلَ بِوَجْهِی [إِلَیْکَ] وَ لا تُخَیِّبَنِی حِینَ أَدْعُوکَ وَ لا تَحْرِمَنِی حِینَ أَرْجُوکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا اگر گناهان و خطاها مرا نزد تو بىآبرو ساخته و در اثر آن نگذاشتى نالهام به سویت بلند شود، و دعایم را مستجاب نکردى، از تو درخواست مىکنم اى خدایى که احدى همانندت نیست، و به محمّد و خاندان محمّد به تو توسل مىجویم، و از تو مىخواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و با روى کریمانهات به من روى آورى، و رویم را به سویت بگردانى، و هنگامىکه تو را مىخوانم ناامیدم نسازى و وقتى به تو امید مىبندم محرومم نکنى، اى مهربانترین مهربانان
مؤلف گوید: از بعض کتب مزاریه [مربوط به زیارت] غیر معروفه نقل شده: که پس از آن مىروى به گوشهى دیگر که در جانب مشرق قرار گرفته، و در آنجا دو رکعت نماز مىخوانى و می‌گویى:
اللهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ یَا اللهُ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ خَیْرَ عُمُرِی آخِرَهُ وَ خَیْرَ أَعْمَالِی خَوَاتِیمَهَا وَ خَیْرَ أَیَّامِی یَوْمَ أَلْقَاکَ فِیهِ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ اللهُمَّ تَقَبَّلْ دُعَائِی وَ اسْمَعْ نَجْوَایَ یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا قَادِرُ یَا قَاهِرُ یَا حَیّا لا یَمُوتُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی بَیْنِی وَ بَیْنَکَ وَ لا تَفْضَحْنِی عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ وَ احْرُسْنِی بِعَیْنِکَ الَّتِی لا تَنَامُ وَ ارْحَمْنِی بِقُدْرَتِکَ عَلَیَّ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّى اللهُ عَلَى سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ
خدایا از تو درخواست مىکنم به حق نامت که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و قرار دهى بهترین زمان عمرم را پایانش، و بهترین اعمالم را سرانجامش، و بهترین ایّامم را روزى که تو را در آن ملاقات مىکنم تو بر هرچیز توانایى. خدایا دعایم را بپذیر، و رازم را بشنو، اى والا، اى بزرگ، اى توانا، اى چیره، اى زندهاى که هرگز نمىمیرد، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و گناهانى را که میان من و توست بیامرز، و در حضور مردم رسوایم مکن، و به دیدهات که هرگز نمىخوابد نگهبانىام فرما، و با قدرتت به من رحم کن، اى مهربانترین مهربانان، و درود خدا بر آقاى ما محمّد و اهل بیت پاکش اى پروردگار جهانیان
پس از آن دو رکعت نماز در خانهاى که میان مسجد است بجا مىآورى و مىگویى:
یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ یَا فَعَّالا لِمَا یُرِیدُ یَا مَنْ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ حُلْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَنْ یُؤْذِینَا بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ یَا کَافِی مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَ لا یَکْفِی مِنْهُ شَیْءٌ اکْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
اى آنکه به من از رگ گردن نزدیکتر است، اى که انجامدهنده است، آنچه را که مىخواهد، اى که پرده مىشود میان انسان و دلش، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و پرده شو میان ما و کسانىکه ما را آزار مىدهند، به حول ونیرویت اى کفایتکننده از هرچیز که کفایت نمىکند از تو چیزى، مهمترین کارهاى دنیا و آخرت ما را کفایت کن، اى مهربانترین مهربانان
سپس دو طرف صورت خود را بر خاک بگذار. مؤلّف گوید: این مکان شریف در این زمان معروف به مقام امام زین العابدین علیه السّلام است و در کتاب «مزار قدیم» نقل کرده: بعد از دو رکعت نماز در این مقام بخواند دعاى: اللهمّ انّى اسالک یا من لا تراه العیون را و این دعا در اعمال دکّه باب امیر مؤمنّان علیه السّلام در مسجد کوفه ذکر شد، به آنجا رجوع شود و در نزدیک همین مکان بقعهاى است معروف به مقام مهدى علیه السّلام زیارت آن حضرت در آن محل شریف مناسب است و از بعض کتب مزاریه نقل شده که شایسته است آن حضرت را در حال ایستاده، به زیارت سلام الله الکامل التّامّ زیارت کنند، و این همان استغاثهاى است که ما در فصل هفتم از باب اوّل از کتاب «کلم طیّب» نقل کردیم، و تکرارش را مناسب نمىدانیم. سیّد ابن طاووس آن را بعد از دو رکعت نماز یکى از زیارات سرداب مقدّس بر شمرده است