اعمال ستون سوم
عمل ستون سوم: که مقام حضرت زین العابدین علیه السّلام است. آنگاه به جانب دکّه زین العابدین علیه السّلام حرکت کن و آن در کنار ستون سوم است، از جانب متصّل به باب کنده. مؤلّف گوید: این مقام از طرف قبله برابر با دکّه بابد امیر مؤمنان علیه السّلام و از طرف غرب مقابل با باب کنده بوده که مسدود شده است و گفته شده که شایسته است نماز به اندازه پنج زراع دور‌تر از ستون خوانده شود، زیرا دکّه در آن محل بوده است. به هر حال در آنجا دو رکعت نماز به حمد و هر سورهاى که خواهى بجاى آر و پس از سلام و تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام بگو:
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ اللهُمَّ إِنَّ ذُنُوبِی قَدْ کَثُرَتْ وَ لَمْ یَبْقَ لَهَا اِلّا رَجَاءُ عَفْوِکَ وَ قَدْ قَدَّمْتُ آلَةَ الْحِرْمَانِ إِلَیْکَ فَأَنَا أَسْأَلُکَ اللهُمَّ مَا لا أَسْتَوْجِبُهُ وَ أَطْلُبُ مِنْکَ مَا لا أَسْتَحِقُّهُ اللهُمَّ إِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی وَ لَمْ تَظْلِمْنِی شَیْئا وَ إِنْ تَغْفِرْ لِی فَخَیْرُ رَاحِمٍ أَنْتَ یَا سَیِّدِی اللهُمَّ أَنْتَ أَنْتَ وَ أَنَا أَنَا أَنْتَ الْعَوَّادُ بِالْمَغْفِرَةِ وَ أَنَا الْعَوَّادُ بِالذُّنُوبِ وَ أَنْتَ الْمُتَفَضِّلُ بِالْحِلْمِ وَ أَنَا الْعَوَّادُ بِالْجَهْلِ اللهُمَّ فَإِنِّی أَسْأَلُکَ یَا کَنْزَ الضُّعَفَاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَى یَا مُمِیتَ الْأَحْیَاءِ یَا مُحْیِیَ الْمَوْتَى أَنْتَ اللهُ الَّذِی لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ نُورُ الْقَمَرِ وَ ظُلْمَةُ اللَّیْلِ وَ ضَوْءُ النَّهَارِ وَ خَفَقَانُ الطَّیْرِ فَأَسْأَلُکَ اللهُمَّ یَا عَظِیمُ بِحَقِّکَ یَا کَرِیمُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الصَّادِقِینَ
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانىاش همیشگى است، خدایا گناهانم زیاد شده، و براى آنها جز امیدت عفوت نمانده، اکنون ابزار محرومیت را که تهیدستى و نیازمندى است تقدیم کردم خدایا از تو مىخواهم آنچه را سزاوارش نیستم، و از تو مىطلبم آنچه را مستحقّش نمىباشم. خدایا اگر عذابم کنى علّت عذاب گناهان من است، به من هیچ ستمى نکردى، و اگر مرا ببخشى، پس تو بهترین رحمکنندگانى، اى آقاى من، خدایا تو تویى و من منم، تو بسیار معتاد به آمرزشى، و من بسیار معتاد به گناهانم، تویى که تفضّل مىکنى به بردبارى، منم که بسیار معتادم به نادانى. خدایا از تو درخواست مىکنم اى گنج ناتوانان، اى بزرگ امید اى دستگیر غریقان، اى نجاتدهنده هلاکشدگان، اى می‌راننده زندگان، اى زندهکننده مردگان، تویى خدایى که معبودى جز تو نیست، تویى که سجده کرد برایت شعاع خورشید، و نور ماه، و تاریکى شب، و روشنى روز، و حرکت بال پرندگان، از تو مىخواهم اى بزرگ به حق تو اى کریم بر محمّد و اهل بیت صادقش
وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الصَّادِقِینَ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى عَلِیٍّ وَ بِحَقِّ عَلِیٍّ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى فَاطِمَةَ وَ بِحَقِّ فَاطِمَةَ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى الْحَسَنِ وَ بِحَقِّ الْحَسَنِ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ بِحَقِّ الْحُسَیْنِ عَلَیْکَ فَإِنَّ حُقُوقَهُمْ مِنْ أَفْضَلِ إِنْعَامِکَ عَلَیْهِمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَکَ عِنْدَهُمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَهُمْ عِنْدَکَ صَلِّ یَا رَبِّ عَلَیْهِمْ صَلاةً دَائِمَةً مُنْتَهَى رِضَاکَ وَ اغْفِرْ لِی بِهِمُ الذُّنُوبَ الَّتِی بَیْنِی وَ بَیْنَکَ وَ أَتْمِمْ نِعْمَتَکَ عَلَیَّ کَمَا أَتْمَمْتَهَا عَلَى آبَائِی مِنْ قَبْلُ یَا کهیعص اللهُمَّ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْتَجِبْ لِی دُعَائِی فِیمَا سَأَلْتُکَ
و به حق محمّد و اهل بیت صادقش بر تو، و به حق تو بر على و به حق على بر تو، و به حق تو بر فاطمه و به حق فاطمه بر تو و به حق تو بر حسن و به حق حسن بر تو، و به حق تو بر حسین، و به حق حسین بر تو، همانا حقوق ایشان از بر‌ترین نعمتبخشیهاى تو بر آنان است، و به حق شأنى که براى تو نزد آنان است، و شأنى که براى آنان نزد توست، درود فرست اى پروردگار بر ایشان، درودى دائمى تا نهایت خشنودىات، و به حق ایشان گناهانى که بین من و توست بر من ببخش، و نعمتت را بر من کامل کن چنانکه بر پدرانم از پیش کامل کردى اى کهیعص. خدایا چنانکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستادى، در آنچه از تو خواستم دعایم را اجابت کن
پس به سجده برو و طرف راست صورت را بر زمین بگذار و بگو:
یَا سَیِّدِی یَا سَیِّدِی یَا سَیِّدِی صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ اغْفِرْ لِی
اى آقاى من، اى آقاى من، اى آقاى من، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و مرا بیامرز و مرا بیامرز
و این کلمات را با خشوع و گریه بسیار بگو، آنگاه طرف چپ صورت را بر زمین بگذار و باز این کلمات را بگو، پس دعا کن به آنچه که خواهى. مولّف گوید: برپایه بعضى مجموعههاى غیر معتبر و مشهورى بین مردم، آن است که در این مقام بجا مىآورند عملى را که امام صادق علیه السّلام تعلیم یکى از اصحاب خود نموده، ولى این عمل مقیّد به این مقام نیست. و کیفیّت آن این است که از آن حضرت نقل شده که به بعضى از اصحاب خود فرمودند: آیا بامداد دنبال حاجتى نمىروى که به مسجد بزرگ کوفه گذر کنى؟ عرض کرد چرا، فرمود: در آن مسجد چهار رکعت نماز بخوان و بگو:
إِلَهِی إِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ فَإِنِّی قَدْ أَطَعْتُکَ فِی أَحَبِّ الْأَشْیَاءِ إِلَیْکَ لَمْ أَتَّخِذْ لَکَ وَلَدا وَ لَمْ أَدْعُ لَکَ شَرِیکا وَ قَدْ عَصَیْتُکَ فِی أَشْیَاءَ کَثِیرَةٍ عَلَى غَیْرِ وَجْهِ الْمُکَابَرَةِ لَکَ وَ لا الاسْتِکْبَارِ عَنْ عِبَادَتِکَ وَ لا الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ وَ لا الْخُرُوجِ عَنِ [مِنَ] الْعُبُودِیَّةِ لَکَ وَ لَکِنِ اتَّبَعْتُ هَوَایَ وَ أَزَلَّنِیَ الشَّیْطَانُ بَعْدَ الْحُجَّةِ وَ الْبَیَانِ فَإِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی غَیْرَ ظَالِمٍ أَنْتَ لِی وَ إِنْ تَعْفُ عَنِّی وَ تَرْحَمْنِی فَبِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ یَا کَرِیمُ
معبودم اگر من کسى بودهام که تو را معصیت کردم، در مقابل در محبوبترین چیزها به نزد تو اطاعتت کردم، و آن اینکه در اعتقادم براى تو فرزندى نگرفتم، و شریک برایت نخواندم البته در بسیارى از امور معصیت تو را کردهام، نه به رسم دشمنى با تو، و نه از باب تکبّر کردن از بندگىات، و نه از جهت انکار ربوبّیت و نه به خاطر خروج از عرصه بندگى، ولى از هواى نفسم پیروى کردهام و بعد از برهان و بیان شیطان مرا لغزاند، در نتیجه اگر عذابم کنى، به گناهانم عذابم کردى و ستمکار بر من نیستى، و اگر از من گذشت کنى و به من ترحّم فرمایى به جود و کرمت با من معامله کردى اى کریم
و همچنین مىگویى:
غَدَوْتُ بِحَوْلِ اللهِ وَ قُوَّتِهِ غَدَوْتُ بِغَیْرِ حَوْلٍ مِنِّی وَ لا قُوَّةٍ وَ لَکِنْ بِحَوْلِ اللهِ وَ قُوَّتِهِ یَا رَبِّ أَسْأَلُکَ بَرَکَةَ هَذَا الْبَیْتِ وَ بَرَکَةَ أَهْلِهِ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تَرْزُقَنِی رِزْقا حَلالا طَیِّبا تَسُوقُهُ إِلَیَّ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ وَ أَنَا خَائِضٌ [خَافِضٌ] فِی عَافِیَتِکَ
صبح کردم به نیرو و قدرت خدا، صبح کردم بدون حول و قوّت خویش، ولى به حول و قوت خدا، اى پروردگار از تو مىخواهم برکت این خانه و اهلش را، و از تو درخواست مىکنم که روزى حلال و پاکیزه نصیبم کنى، که مرا به جانب حول و قوّت تو سوق دهد درحالىکه من در سلامتى کاملت غوطهور باشم
شیخ شهید و محمّد بن مشهدى این عمل را براى صحن مسجد پس از عمل ستون چهارم ذکر کردهاند، در دو رکعت اول حمد و توحید و در دو رکعت دیگر حمد و انّا انزلناه و پس از سلام، تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام را بگو. در حدیث معتبر از ابو حمزه ثمالى نقل شده: که روزى در مسجد کوفه نشسته بودم، ناگاه دیدم شخصى از در کنده وارد شد، از همه کس خوشرو‌تر و خشبو‌تر و پاکیزه جامهتر عمامه به سر بسته و پیراهن و درّاعه پوشیده و دو نعل عربى در پاى مبارکش بود، نعلین را از پا درآورد، و نزد ستون هفتم ایستاد و دستها را تا برابر گوش بالا برد، و تکبیرى گفت که تمام موهاى من از دشهت آن راست ایستاد، پس چهار رکعت نماز خواند، و رکوع و سجودش را نیکو انجام داد، سپس این دعا را خواند: الهى ان کنت قد عصیتک دعا را ادامه داد تا رسید به یا کریم در اینجا به سجده رفت و مکرّر یا کریم گفت به اندازهاى که یک نفس را پر کند، آنگاه در سجدهاش گفت یا من یقدر على حوائج السّائلین و دعا را ادامه داد تا هفتاد مرتبه یا سیّدى که در اعمال ستون هفتم ذکر شد، چون سر از سجده برداشت و من به دقّت ملاحظه کردم، دیدم حضرت زین العابدین علیه السّلام است، دستهاى مبارکش را بوسیدم و پرسیدم براى چه اینجا آمدید، فرمود براى آنچه دیدى یعنى نماز در مسجد کوفه. در روایتى که در زیل زیارت هفتم نقل کردیم این مطلب هم بود که ابو حمزه را با خود به زیارت امیر مؤمنان علیه السّلام برد