أخبرنی جماعة، عن أبی محمّد التلعکبری، عن أحمد بن علیّ الرازی، عن الحسین بن علیّ القمّی قال: حدّثنی محمّد بن علیّ بن بنان الطلحی الآبی، عن علیّ بن محمّد بن عبدة النیسابوری قال: حدّثنی علیّ بن إبراهیم الرازی قال: حدّثنی الشیخ الموثوق به بمدینة السلام قال: تشاجر ابن أبی غانم القزوینی وجماعة من الشیعة فی الخلف، فذکر ابن أبی غانم أنّ أبامحمّد علیه السلام مضی ولا خلف له، ثمّ إنّهم کتبوا فی ذلک کتابا وأنفذوه إلی الناحیة وأعلموه بما تشاجروا فیه، فورد جواب کتابهم بخطّه علیه وعلی آبائه السلام: بِسْمِ اللّه ِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ عافانَا اللّه ُ وَإِیّاکُمْ مِنَ الضَّلالَةِ وَالْفِتَنِ وَوَهَبَ لَنا وَلَکُمْ رُوحَ الْیَقِینِ وَأَجارَنا وَإِیّاکُمْ مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ إِنَّهُ أُنْهِیَ إِلَیَّ ارْتِیابِ جَماعَةٍ مِنْکُمْ فِی الدِّینِ وَما دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّکِ وَالْحِیرَةِ فِی وُلاةِ أُمُورِهِمْ، فَغَمَّنا ذلِکَ لَکُمْ لا لَنا، وَساءَنا فِیکُمْ لا فِینا، لِأَنَّ اللّه َ مَعَنا وَلا فاقَةَ بِنا إِلی غَیْرِهِ وَالْحَقُّ مَعَنا فَلَنْ یُوحِشَنا مَنْ قَعَدَ عَنّا وَنَحْنُ صِنائِعُ رَبِّنا وَالْخَلْقُ بَعْدُ صَنائِعُنا.یا هؤُلاءِ! ما لَکُمْ فِی الرَّیْبِ تَتَرَدَّدُونَ وَفِی الْحَیْرَةِ تَنْعَکِسُونَ؟ أَ وَما سَمِعْتُمُ اللّه ُ - عزّوجلّ - یَقُولُ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللّه َ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأَمْرِ مِنْکُمْ»[سوره نساء :59]أَوَ ما عَلِمْتُمْ ما جاءَتْ بِهِ الآثارُ مِمّا یَکُونُ وَ یُحَدِّثُ فِی أَئِمَّتِکُمْ عَنِ الْماضِینَ وَالْباقِینَ مِنْهُم علیهم السلام؟ أَ وَما رَأَیْتُمْ کَیْفَ جَعَلَ اللّه ُ لَکُمْ مَعاقِلَ تَأْوُونَ إِلَیْها وَأَعْلاما تَهْتَدُونَ بِها مِنْ لَدُنْ آدَمَ علیه السلام إِلی أَنْ ظَهَرَ الماضِی علیه السلام، کُلَّما غابَ عَلَمٌ بَدا عَلَمٌ، وَإِذا أَفَلَ نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ؟ فَلَمّا قَبَضَهُ اللّه ُ إِلَیْهِ ظَنَنْتُمْ أَنَّ اللّه َ تَعالی أَبْطَلَ دِینَهُ وَقَطَعَ السَّبَبَ بَیْنَهُ وَبَیْنَ خَلْقِهِ، کَلاّ ما کانَ ذلِکَ وَلا یَکُونُ حَتّی تَقُومُ السّاعَةُ وَیَظْهَرُ أَمْرُ اللّه ِ سُبْحانَهُ وَهُمْ کارِهُونَ.وَإِنَّ الْماضی علیه السلام مَضی سَعِیدا فَقِیدا عَلی مِنْهاجِ آبائِهِ علیهم السلام حَذْوَ النَّعْل بِالنَّعْلِ وَفِینا وَصِیَّتُهُ وَعِلْمُهُ وَمَنْ هُوَ خَلْفُهُ وَمَنْ هُوَ یَسُدُّ مَسَدَّهُ، لا یُنازِعُنا مَوْضِعُهُ إِلاّ ظالِمٌ آثِمٌ وَلا یَدَّعِیهِ دُونَنا إِلاّ جاحِدٌ کافِرٌ، وَلَوْ لا أَنَّ أَمْرَ اللّه ِ تَعالی لا یُغْلَبُ وَسِرَّهُ لا یُظْهَرُ وَلا یُعْلِنُ، لَظَهَرَ لَکُمْ مِنْ حَقِّنا ما تَبَیَّنَ مِنْهُ عُقُولَکُمْ وَیُزِیلُ شُکُوکَکُمْ، لکِنَّهُ ما شآءَ اللّه کانَ وَلِکُلِّ أَجَلٍ کِتابٌ.فَاتَّقُوا اللّه َ وَسَلِّمُوا لَنا وَرُدُّوا الْأَمْرَ إِلَیْنَا، فَعَلَیْنا الإِصْدارُ کَما کانَ مِنّا الإِیرادُ، وَلا تَحاوَلُوا کَشْفَ ما غُطِّیَ عَنْکُمْ وَلا تَمِیلُوا عَنِ الْیَمِینِ وَتَعْدِلُوا إِلَی الشِّمالِ وَاجْعَلُوا قَصْدَکُمْ إِلَیْنا بِالْمَوَدَّةِ عَلَی السُّنَةِ الْواضِحَةِ.فَقَدْ نَصَحْتُ لَکُمْ وَاللّه ُ شاهِدٌ عَلَیَّ وَعَلَیْکُمْ وَلَوْ لا ما عِنْدَنا مِنْ مَحَبَّةِ صَلاحِکُمْ وَرَحْمَتِکُمْ وَالإِشْفاقِ عَلَیْکُمْ لَکُنّا عَنْ مُخاطَبَتُکُمْ فِی شُغُلٍ فِیما قَدِ امْتَحَنا بِهِ مِنْ مُنازَعَةِ الظّالِمِ العُتُلّ الضّالِّ المُتَتابِعِ فِی غَیِّهِ، المُضادِّ لِرَبِّهِ، الدّاعِی ما لَیْسَ لَهُ، الجاحِدِ حَقَّ مَنِ افْتَرضَ اللّه ُ طاعَتَهُ، الظّالَمِ الغاصِبِ.وَفِی ابْنَةِ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله لِی أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ وَسَیُردِی الْجاهِلُ رِداءَة عَمَلِهِ وَسَیَعْلَمُ الْکافِرُ لِمَنْ عُقْبَی الدّارِ، عَصَمَنَا اللّه ُ وَإِیّاکُمْ مِنَ الْمَهالِکِ وَالأَسْواءِ وَالآفاتِ وَالْعاهاتِ کُلِّها بِرَحْمَتِهِ فَإِنَّهُ وَلِیُّ ذلِکَ وَالْقادِرُ عَلی ما یَشاءُ وَکان لَنا وَلَکُمْ وَلِیّا وَحافِظا وَالسَّلامُ عَلی جَمِیعِ الأَوْصِیاءِ وَالأَوْلِیاءِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَرَحْمَةُ اللّه ِ وَبَرَکاتُهُ وَصَلَّی اللّه ُ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ تَسْلِیما. علی بن ابراهیم رازی گفته است: شیخ مورد اعتمادی در بغداد گفت: ابن ابی غانم قزوینی و جمعی از شیعیان در مورد جانشین امام حسن عسکری علیه السلام بحث و مشاجره می کردند، ابن ابی غانم مدعی شده بود که ابامحمّد امام عسکری علیه السلام از دنیا رفته و جانشینی هم برای ایشان نمانده است. لذا جماعت شیعه در این خصوص نامه ای را جهت ناحیه مقدسه حضرت صاحب نوشتند و مسأله را به محضر مبارک امام علیه السلام گزارش دادند. جواب نامه آن ها با خط مبارک حضرت به این ترتیب آمد: به نام خداوند بخشنده مهربان خداوند تبارک و تعالی ما و شما را از گمراهی و فتنه های روزگار محافظت فرماید [و سربلندی کرامت کند] و به ما و شما روح یقین را مرحمت فرماید و از سختی و بدی روز قیامت، ما و شما را در پناهش قرار دهد. در مورد شکّ و تردید تعدادی از شما در امر دین، و آنچه از شکّ و سرگردانی در مورد والیان امر امامت به قلب آن ها وارد شده است اخباری به من رسیده و موجب ناراحتی و غم و اندوه ما شده، آن هم برای شما نه برای خودمان. چرا که خداوند تبارک و تعالی با ماست و به غیر حضرت حقّ هیچ نیازی نداریم، حقّ با ماست، پس از کسی که از ما دوری بجوید و با ما نیاید هرگز وحشتی نداریم. ما پرورش یافتگان پروردگارمان هسیتم و خلق خدا پرورش یافتگان ما هستند.ای مردم! برای شما چه اتفاقی افتاده است که در شکّ و تردید افتادید؟ و در حیرت و سرگردانی وارونه شده اید [راه برعکسی می روید]؟ آیا نشنیده اید که خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید! از خداوند و پیامبر و صاحبان امر از خودتان اطاعت کنید»؟آیا آثار و اخباری که در مورد امامان گذشته و آینده علیهم السلام برای شما آمده را نمی دانید؟ آیا ندیدید که خداوند چگونه برای شما پناهگاه هایی ایجاد فرمود تا به آن ها پناه برده و مأوی کنید؟ و از زمان آدم علیه السلام تا امامی که گذشته است [یعنی امام حسن عسکری علیه السلام ]علامت هایی گذاشت تا به واسطه آن ها هدایت بشوید؟ و هر وقت علم هدایتی غایب شده، از دنیا رفت، علم دیگری ظاهر شد؟ و هرگاه ستاره ای تاریک شد ستاره دیگری طلوع کرد؟ آن گاه که خداوند تبارک و تعالی او را به جوار رحمت خود برد، شما خیال کردید که خداوند دینش را باطل و اسباب و وسائط ارتباط بین خود و خلقش را قطع کرده است؟ هرگز این گونه نیست و تا قیامت هم این اتفاق نخواهد افتاد. و امر خداوند سبحان ظاهر می شود، در حالی که آن ها [مرددّین و شکّاک ها] علاقه ای به این امر ندارد.تحقیقا امام گذشته و قبلی [یعنی امام حسن عسکری علیه السلام] بر همان روش پدران بزرگوارش و مانند ایشان علیهم السلام سعادتمندانه از دنیا رفته است؛ امّا وصیّت و علم او و همچنین جانشین و کسی که جای او را پر می کند در میان ماست.هیچ کسی درباره جانشینی او با ما منازعه و مخالفت نمی کند به جز ستمگر گناه کار، و غیر از ما کسی آن را ادّعا نمی کند مگر آن که منکر و کافر باشد.اگر نبود این که امر خدای متعال [هرگز] مغلوب نشده و رازش ظاهر و علنی نمی شود، حتما در حقّ ما اموری ظاهر می شد که عقل های شما روشن و شکّ شما از بین می رفت، لکن هر آنچه که خدا بخواهد همان می شود، و برای هر اجل و سرآمدی، کتاب معینی است. پس تقوای الهی داشته باشید و تسلیم امر ما باشید، و در مسائل و امورتان به ما مراجعه کنید، ماهم وظیفه داریم که علم را به شما ارائه کنیم، چنان که وظیفه داریم به سمت علم و معنویت راهبری کنیم. برای آشکار شدن آنچه که بنابر مصلحتی بر شما مخفی شده است اصرار نکنید، و از مسیر راست و درست منحرف نشوید و میل چپ روی پیدا نکنید. قصد و نیتتان را دوستی و محبّت ما بر مبنای سنّت روشن و آشکار رسول خدا صلی الله علیه و آله قرار دهید.من شما را نصحیت کردم، خداوند نیز بر من و شما شاهد و گواه است که اگر محبت و علاقه ما به صلاح و رحمت شما و شفقت و مهربانی به شما نبود، به جای این که با شما ارتباط داشته باشیم [و نامه نگاری کنیم] در آنچه که به آن امتحان شده اید، از منازعه با ستمگر شکم باره گمراه که پیروی از سرکشی و ستمش می کند، و نسبت به پروردگارش گمراه است و چیزی را ادّعا می کند که حقش نیست، و حقّ کسی را که خداوند اطاعتش را واجب نموده انکار کرده و ظالم و غاصب است،به کار خودمان مشغول می شدیم و شما را از گمراهی هدایت نمی کردیم.سیره و عمل یگانه دختر پاک رسول خدا صلی الله علیه و آله برای من الگو و اسوه نیکو و پسندیده ای است، و بدی عمل جاهل به زودی به خودش بر می گردد و هلاکش می کند، وکافر به زودی خواهد دانست که خانه آخرت [یعنی بهشت و رضوان الهی ]برای کیست.خداوند تبارک و تعالی با رحمت واسعه اش ما و شما را از هلاکت و بدی ها و آفات و مصیبت ها حفظ فرماید که او ولی این کار بوده و بر هر کاری که اراده فرماید قادر است، و به ما و شما ولایت دارد و حافظ ما و شماست.سلام و رحمت و برکات خداوند بر تمامی اوصیا و اولیا و مؤمنین باد، و صلی اللّه علی محمّد و آل محمّد و سلّم تسلیما. الغیبة طوسی،حدیث245،ص505.